Quang Trung 1 - Cavenui

Quang Trung

Gần đây cuốn tiểu thuyết lịch sử Tây Sơn bi hùng truyện bị nhiều người ở Bình Định phản đối vì chi tiết hư cấu Trần Quang Diệu ra hàng Nguyễn Ánh bị coi là xúc phạm nhân vật lịch sử. Em đọc lại vài cuốn sách về phong trào Tây Sơn của Nguyễn Huệ và thấy có quá nhiều những thông tin khác nhau. Ghi lại một vài…

1. Nguyễn Huệ- Nguyễn Lữ: ai là anh, ai là em?

Nguyễn Nhạc là anh cả thì đúng rồi, nhưng Huệ và Lữ ai là anh ai là em thì sử sách ghi lại không thống nhất.

Lữ là anh Huệ- đó là quan điểm của các sách Đại Nam thực lục tiền biên, Đại Nam chính biên liệt truyện, Tây Sơn thuỷ mạt khảo…

Một số ghi chép của các giáo sĩ phương Tây cũng thiên về ý này. Đại loại, dưới Nguyễn Nhạc có 2 ông hoàng là Duc Ong Bai và Duc Ong Tam (đức ông Bảy và đức ông Tám), trong đó người hành quân ra Bắc, người đánh nhau với ông anh cả, vị bạo chúa đáng sợ ở miền Nam Kỳ Thượng theo những ghi chép này là Duc Ong Tam, người em thứ 8 của tiếm vương Nguyễn Nhạc, đức ông Bảy Nguyễn Lữ đương nhiên là anh.

Nhưng Khâm định Việt sử thông giám cương mục lại xếp thứ tự mấy anh em Tây Sơn là Nhạc-Huệ-Lữ.

Ở Quy Nhơn dân gian truyền tụng nickname của mấy anh em Tây Sơn thửa hàn vi như sau: Nguyễn Nhạc thuở đi buôn trầu gọi là Hai Trầu, Huệ là Ba Thơm, còn thầy tu đạo Hồi Bani là Tư Lữ. Tức là Huệ là anh.

Liệt kê những thông tin trái ngược này trong cuốn “Những khám phá về hoàng đế Quang Trung” (NXB Thuận Hóa, Huế, 1994), nhà nghiên cứu lịch sử Đỗ Bang thiên về giả thuyết Nguyễn Huệ là em. Ông lý giải, Nguyễn Huệ sinh năm 1753, lúc 30 tuổi có 2 tướng giúp sức là Trương Văn Đa và Võ Văn Nhậm đều là con rể Nguyễn Nhạc. Nhạc còn có 1 cô con gái gả cho chúa Nguyễn Phúc Dương từ 1775. Khi Huệ 22 tuổi mà Nhạc đã có con đến tuổi lập gia đình thì có thể suy luận ra thành Nhạc phải hơn Huệ 15-20 tuổi. Từ đó suy ra Huệ phải là con út.

(còn nữa)